Ozombura ozonguru ngunda amu hiye ya ovandu wouye warwe, ehi, ozongombe nOvapoje  iya ve ungure kumwe nawa tjinene. Omupoje wa tumbire ozongombe ozengi  nḓaa yenene okutumba nazo ovandu voyawo ve kare nomuinyo mehi rooihe. Ozongombe nḓa wina onḓaa kupisa nazo ovanatje novanatje wovanatje nu aa zara omikova vyazo. 

Onongo Marama Kavita

Ovaherero tji va rwa, tji va ṱa ve sane ku va sana, va rwirwa pehi nozongombe zawo nḓa pundwa. Ozongombe nehi vya pundwa i yovatwa mba za kouye wopendje. Tji mo zemburuka, omundu omutima u ihamwa.

Ozongombe za turire nai mEhi retu ra HiaKauakovere yozombwa za Kuzema. Mehi ra HiaKaipita yozondjandja ozombiriyona zaanaa Matundu ovihaori nḓe ri ku Inyangu Kauatja yongombe Vijore.

Ngwina kokumuho kwehi okukayanda ponḓonḓu ndji  Ongariva ndja haṋa oNamibia na South Africa nga tji mo yekuyanda mehi rondiviti opaape rarere ozongombe otuwondja zaInyangu Tjikuirire tjaKaharahozu kaMuambingana, tate ondenga yovita norutjindo, aruhe ngu ma tja, “owami otjitwerangama na kaundja me undju.” 

Nu wina ozongombe zOmuambo wa Kahumba ka Koviti, Kahitjeṋe wa Muhoko, na Nambungu yaKezeva ngu ma tja “Hitjene himbura nu mbi tiriwa tjike,” wina za ire ngo. 

Nu imba pOtjimbingwe, ondjuwo ya Kasari kozonongo ndja tungwa novitenda aayo yakaiya omeya, ondjuwo ndja tungwa i Kaipirike, omundu wozondunge ozombwa, ingo konḓonḓu yetu ombapa pehuri  yoruuma mutenya ai hinozongombe, ndji hakondwa owa Muṱumba nowa Tjivereko opaape rara ozongombe zatate omuhona Zeraeua kohambo yondungo ya Rukeno,  ozongombe zavo za Kapirike zOmukuruhona notjiwonga, ozonḓenḓu nḓa muna Tjimbauja kOmbaue yaHerunga. Ozongombe nḓo za ri Ozonguatjija nozOmbongora: azehe nḓa za ri ozongombe zonganda ya Zemburuka.

Okuza ngwina kokure kehi routjiro, kehi ra Vitoore okuyekuyanda mehi raTjituezu koutjiro mbo, popezukure na Nḓekeremba na Mutiotjipindo nga mba mehi rondiviti opaape rarere ozongombe zatate ingo’mundu omurumendu ngwa yahwa mohunga otjongeyama, HiaKungairi yengondo rovari novarire ndi ri ondana yaKaritjita ongongoro. Omuzandu uri omurumendu omuhatamunwa ngu ha rukirwa ovanatje.

Nu mbena pOkotjitenda pombamba ya Mbingana, imbo opaape turire ozongombe ozengi tjinene. Aape rarere indjondwezu otjikange, otjiworu otjikombe tjozondana omurongo, ndja kaetwa nozongwao nu ndja urira ovandu kozongoro, indji Roomana, aya yahwa ozohanga orutu aruhe nungwari ai hinokuṱa.

Imba porutjandja indo orunene, ozokilometa 160 komanene wa Kahandja, porutjanda romuni,opaape rarere ozongombe zatate Kahivesa, ingomundu ngwa ramba omundu woyao ngwaaku wa rya ewita rokambwindjona. Eye wa ramba Kamandjembere woyao nga koya Mbaimbai, Mbazembi yonḓwezu yaTjihama.

 Nondangu ku Marama Kavita